دانشنامه فنی

سایبان مدرن،انتخاب پارچه و تعیین مشخصات آن

سایبان مدرن،انتخاب پارچه و تعیین مشخصات آن

انواع پارچه در سایبان مدرن:

پس از پشت سر گذاشتن مراحل طراحی(هندسه سطح، روش ایجاد پیش تنیدگی و تعیین ابعاد قطعات) باید بیشتر توجه خود را به مصالح واقعی بکار رفته  در ساخت سایبان مدرن معطوف نماییم.سه نوع اصلی پارچه عبارتند از: پارچه های بافته شده،« پوسته ها » و پوسته ها ی مسلح.

انتخاب پارچه و تعیین مشخصات آن

پارچه های بافته شده

 این پارچه ها از نخ های تابیده  و عمود برهم بافته می شوند. نخ های کشیده شده د رطول پارچه در حین بافتن به عنوان تار ونخ هایی که در عرض پارچه تحت کشش کمتر قرار می گیرند به عنوان پود شناخته می شوند .پارچه های بافته شده معمولاً«غیر ایزوترپیک» هستند(در امتداد تار و پود رفتار متفاوتی دارند.) البته می توان این تفاوت ها را از طریق تکنیک های بافت و« اندود کردن» پارچه به حداقل رساند و یا حتی برطرف ساخت.اغلب سایبان های سبک، از پلی استر با اندود(پی وی سی) یا فایبرگلاس با اندود(پی تی اف ای) ساخته می شوند. کارکردن با پلی استر با رویه (پی وی سی) ساده تر وهزینه اولیه آن نیز کمتر از فایبر گلاس با رویه(پی تی اف ای) است ولی دوام آن کمتر بوده و به نظافت متناوب نیاز دارد و تحت بار، بیشتر کش می آید.

پوسته ها

پوسته ها، صفحاتی نازک با جنس پیوسته و یکسان پلاستیکی هستند که می توانند کاملاً شفاف یا کاملاً مات بوده، در حد بالایی  انعطاف پذیر باشند و معمولاًاین صفحات«ایزوتروپیک» هستند.(درطول و عرض، خواص و عملکرد یکسان دارند) ولی پوسته ها از پارچه های بافته شده ضعیف تر، کم دوام تر ودر برابر پارگی نیز آسیب پذیرترند. پوسته ها برای ایجاد سایبان های موقت یا ساختمان های یک روزه و کم دوام مانند محل های اجرای کنسرت که انعطاف پذیری  و هزینه  پایین برای آن ها امتیاز محسوب می شود، مناسب ترین جنس هستند.

پوسته های مسلح

 این پوسته ها از یک پارچه بافته شده به اضافه دو لایه پوسته نازک تشکیل شده اند، که هر سه لایه به وسیله چسب یا جوش حرارتی به همدیگر اتصال می یابند.چند لایه بودن این نوع پوسته، ارائه دهنده همزمان مقاومت و کارآیی پارچه های بافته شده و نفوذ ناپذیری پوسته ها می باشد. شفافیت با درجه بالا را می توان با استفاده از پارچه میانی با بافت درشت به علاوه به کاربردن پوسته شفاف به دست آورد. کاربرد این پوسته های مسلح برای ایجاد سازه های اتمی،مناسب تر از استفاده آن ها در ساخت سازه های  موقتی است که با پوسته ها ایجاد می شود

مشخصات پارچه

سه طبقه بندی از بُعد توانمندی برای پارچه ها وجود دارد که طراح باید به آن ها توجه داشته باشد:

  •  خواص سازه ای کوتاه مدت که عمدتاً توسط جنس غشا تعیین می شوند ولی در مورد پارچه های بافتنی اندود شده، تحت تاثیر خواص اندود نیز قرار می گیرند.
  •  خواص سازه ای دراز مدت که عبارت است از چگونگی حفظ خواص ذکر شده در طول زمان و تحت بارگذاری متناوب.
  •  خواص غیر سازه ای یعنی میزان شفافیت، قابلیت نظافت و دوام در مقابل رنگ رفتگی و رنگ پریدگی.

خواص سازه ای کوتاه مدت مهم عبارتند از:

مقاومت کششی

 مقاومت کششی یا مقاومت در مقابل گسیختگی تحت بار باید به قدر کافی بالا باشد تا پارچه را قادر سازد بارهای مورد نیاز را تحمل کند.هم پلی استر بارویه (پی وی سی) و هم فایبرگلاس بارویه (پی تی اف ای) می توانند با مقاومتی تا ۱۶ تن دریک متر   درعرض  تولید شوند.

مدول کششی

هرقدر مدول(مقاومت درمقابل کشیدگی) بالاتر باشد به همان اندازه الگوی پارچه نسبت به شکل نیم رخ های سایبان مورد نظر مقاومت بیشتری نشان می دهد.در این حالت دقت کامل برش ونصب اهمیت بیشتری خواهد داشت. پارچه های پلی استر بافته شده دارای مدول کششی متوسط بوده و استفاده از آن ها آسانتر است.در نتیجه از نقطه نظر سازه ای و به طور طبیعی کشیدگی نسبی آن ها مشکل ساز نیست، مگر در جاهایی که انتظار بار زیاد برف وجود داشته باشد.پارچه های فایبرگلاس بافته شده مدول کششی بالایی دارند. در صورتی که برش این پارچه ها دقیقاً با نیمرخ های تعیین شده در محل اجرا تناسب نداشته باشد،ممکن است خطر چروک شدن،تاخوردگی و خیز برداشتن به وجود آید.

مقاومت درمقابل پارگی

 بام های پارچه ای تحت کشش،به احتمال زیادقبل از این که مستقیماً با گسیختگی کششی از بین بروند با پاره شدن خراب می گردند. بنابر این مقاومت در برابر پارگی و مقاومت مقابل گسترش پارگی از اهمیت حیاتی برخوردار است. پلی استر با رویه(پی وی سی) از مقاومت پارگی  متوسط برخوردار است و فایبر گلاس با رویه(پی تی اف ای) دارای مقاومت پارگی بالا می باشد.مقاومت پارگی پوسته های مسلح از هر دوی این ها کمتر بوده و در این میان مقاومت پارگی پوسته های غیرمسلح در پایین تری سطح قرار دارد.

جهت داری(خاصیت ایزوتروپیک)

یعنی این که آیا پارچه در کلیه امتدادها دارای رفتاری یکسان است (ایزوتروپیک) ویا رفتار آن با تغییر امتداد تغییرمی کند (غیر ایزوتروپیک). پارچه های بافته شده به روش سنتی غیر ایزوتروپیک هستند و در جهت تارمحکم تر از پود می باشند. اما کاهش یا حتی حذف چنیین غیر یکنواختی  از طریق فناوری های جدید نساجی وتکنیک های اندود کردن امکان پذیر است. پوسته های غیر بافتنی عموماً ایزوتروپیک می باند.

خواص مهم سازه ای دراز مدت به شرح زیر می باشند:

کشیدگی در ساختار

 پایداری ابعاد(مقاوم در مقابل خزش، تغییرات حرارتی و رطوبتی) پارچه های بافته شده، تحت تأثیر بارگذاری های دراز مدت، بیشتر از نوع بافت یا جنس  اندود، به ماده اولیه آن بستگی دارد، لذا دو مورد اخیر در پایداری ابعاد تأثیر خواهند داشت.در سازه هایی که دائماً در حال تنش هستند، چنین جابجایی نامطلوب است.زیرا باعث از بین رفتن حالت پیش تنیدگی می گردد.پارچه های پلی استر در مقابل تغییر شکل حرارتی و رطوبتی پایداری نسبی دارند اما خزش در آنها به گونه ای است که ممکن است در ۱۰ روز  اول، پارچه نیمی از میزان پیش تنیدگی خود را از دست داده، پیش تنیدگی آن در ۱۰۰ روز بعدی دوباره نصف گردیده و باقیمانده پیش تنیدگی آن در مدت ۱۰۰ روز پایانی، ازدست برود.

خواص مهم غیر سازه ای  عبارتند از:

دوام

 دوام پارچه های بافته شده، برای استفاده در یک محیط مشخص عمدتاً بستگی به خاصیت اندود دارد. هر چه اندود مات تر باشد، پارچه بهتر حفاظت خواهد شد و عمر آن طولانی تر خواهد بود.پارچه های با رویه (پی تی اف ای)، در صورتی که درجه شفافیتشان ۳۰درصد باشد ممکن است فقط ۳ تا ۵ سال دوام بیاورند ول عمر آنها  با شفافیت ۱۵ درصد به بالای ۱۵ سال می رسد.میانگین طول عمر برای پارچه های با رویه (پی وی سی) ۱۰ تا ۱۲ سال بوده و در شرایط مطلوب به ۲۰ سال هم می رسد. پارچه های با رویه (PTFE) ممکن است ۳۰سال دوام بیاورند.

نیمه شفافیت

 در پارچه های بافته شده بخشی از درجه ماتی به جنس نخ، بخشی دیگر به فاصله نخ ها و بخشی هم به شفافیت جنس اندود بستگی دارد که برای کسب نتیجه مطلوب می توان هر سه عامل را مورد تغییر قرار داد. پارچه های پلی استر با رویه ( PVC) ممکن است دارای شفافیت ۸ تا ۳۰ درصد باشند و بازه تغییرات شفافیت پارچه های فایبرگلاس با اندود (PTFE) از ۵ تا ۱۵ درصد می باشد.در پوسته ها میزان شفافیت هم به ماده اولیه وهم به اندود بستگی دارد. پوسته ها با دامنه ای از شفافیت ۱۰۰ درصد تا مات  کامل قابل تهیه می باشند.

انواع اتصالات پارچه

سه روش اصلی برای اتصال پارچه های بافتنی وجود دارد:

اتصالات دوخته

این نوع اتصالات محکم ترین نوع اتصالات بوده ولی نخ مصرفی آن مستعد پوسیدگی است.دوختن پلی استر با رویه (پی وی سی) زمانی مناسب است که این دوختن به منظور دستیابی به حداکثر مقاومت با درزبندی حرارتی همراه باشد ودر فضاهای بیرونی،اتصال باید پوشش (PVC) محافظت شود. دوختن فایبرگلاس با رویه (PTFE) به دلیل شکنندگی الیاف توصیه نمی گردد.

اتصالات جوش حرارتی

جوش حرارتی، با گرم کردن درزها تا دمایی بالای نقطه ذوب پارچه، وسپس روی هم آوردن درزها ضمن انجام عمل خنک کردن و اعمال فشار انجام می شود. حرارت را می توان با عبور سریع هوای داغ، تماس باهویه گداخته، یا متداول تر از همه با استفاده از امواج الکترومغناطیس یا امواج رادیویی ایجاد کرد.اتصال جوش حرارتی هم بای پلی استر با رویه ( پی وی سی) و هم پارچه فایبر گلاس با رویه ( پی تی اف ای) مناسب است.

برای مورد دوم، باید یک لایه میانی از جنس متفاوت بکار برد، زیرا ماده (PTFE) به تنهایی ذوب نمی شود.

اتصالات مکانیکی

با وجود این که می توان اتصالات مکانیکی را در محل انجام داد، اما بهتر است اتصالات دوخته  وجوش حرارتی در کارگاه ساخته شوند، بعضی از انواع اتصالات مکانیکی نیز بهتر است در محل اجرا شوند سه نوع اتصال مکانیکی متداول عبارتند از:

  •  روش لبه طناب پیچ شده: در این روش دو روی  پارچه بین دو صفحه محکم می شوند. صفحات باید ناپیوسته باشند تا امکان حرکت صفحات روی یکدیگر وجود داشته باشد.
  •  روش تسمه شیاردار: دراین روش دو رویه پارچه در یک تسمه شیار دار دایره ای دوطرفه ساخته شده از پروفیل آلومینیومی نگهداری می شوند. این روش نسبت به روش قبلی خاصیت آب بندی ضعیف تری دارد. دراین حالت هم، ورق های اتصال باید ناپیوسته باشند.
  •  ساده ترین روش، اتصال یک سری دالبرهای کم عمق در فواصل  تکراری بوسیله قلاب است. این نوع مفصل در محل به سهولت و به سرعت اجرا می شود ولی حاصل کار این روش ضد آب نیست.

انواع پوسته های  ساخته شده:

در زیر لیستی جامع از انواع پوسته هایی را که در حال حاظر در دسترس هستند (برحسب ترکیبات بکار رفته در آنها )ارائه  شده است. این لیست براساس اطلاعات بدست آمده از طرف سازندگان و بروشورهای ارئه شده از محصولات جدید  گردآوری شده است.

  • انواع پارچه های بدون روکش :

  1. پارچه پنبه
  2. پارچه بافته شده از الیاف PTFE
  • انواع غشاءها:

  1. Polyethylene
  2. PVC
  3. Polyester
  4. FEP
  5. ETFE
  6. PTFE
  7. Vinyl
  8. PVF
  • انواع غشاءهای تقویت شده با مش:

  1. Polyester reinfirced
  2. Glass reinforced
  3. Aramid reinforced  FEP
  4. Steel reinforced   FEP
  • انواع پارچه های روکش شده:

  1. Acrylic painted   cotton
  2. Vinyl coated  cotton
  3. Hypalon coated polyester
  4. Polyester coated   cotton
  5. PVC coated  nylon
  6. PVC coated polyester
  7. PTFE coated glass

 

PDF مشخصات فنی پارچه ها را می توانید در لینک زیر مشاهده کنید:

مشخصات فنی سازه های کششی(پارچه های کششی)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

برداشت : کتاب سایبان های سبک

نوشته : ماریتز وندنبرگ